
Mineralet me te rendesishme

Plumbi eshte metal i rende , ka veti helmuese, lehte petezohet dhe shkrihet ne 327 *C. Me pare alkimistet kane besuar qe mund te shenderohet ne ar. Ne minierat e Kosoves ne vitin 1988 u nxoren 45000t koncentrat plumbi.

Eshte metal i rende , me i dendur se uji, veti fizike shume te ndryshueshme, shkrihet ne 419.5 *C. Ne vitin 1988 u nxoren 485000t zink elektrolit.

Nje varg paraqitjesh të kromatike në formë thjerrëzore te tipit Alpin ne Kosoven jugperendimore jane pjese e nje serie te vendburimeve lineare, qe vazhdojne dhe ne Shqiperi. Keto thjerrëza jane te vogla por te shkalles se larte dhe ne Shqiperi jane te njohura qe zoterojne nivele te larta te metaleve te grupit te Platinit (PGM). Xeheror Kromiti Xeheror Kromiti Nga fundi i Luftes se II Boterore deri ne vitin 1956, xeheroret e kromit shfrytezoheshin ne fillim nga miniera e Gjakoves/

Piken e vlimit e arrin ne 2913 *C , kurse te shkrirjes ne 2000 *C . Ka ngjyre te argjend ne te bardhe. Mund te petezohet dhe te telzohet, Qokollatat dhe yndyrnat permbajn sasi te medha te nikelit. Mund te nxirret ne sasi te medha nga fundi i oqeaneve.

Bakri ka qenë metali i parë i përdorur nga njëriu për prodhimin e veglave të ndryshme si dhe të armëve. Sende prej bakri (unaza, gjerdanë, byzylykë etj.) jan gjetur në Irak 8700 vjet para erës së re. Në përbërjet kimike bakri mund të jetë në gjendjen e oksidimit +1 dhe +2. Gjendja +1 oksidohet lehtë. Ajo është e qendrueshme vetëm në përbërjet e patretshme si: CuCl, Cu2O dhe në përbërjet komplekse.

Hekuri është një metal me shkëlqim të argjendtë dhe shpejt korrodohet sepse reagon ndaj oksigjenit. Përdoret në formë të legurave si çelik kur kombinohet me karbonin por mund të kombinohet me kromin, manganin etj. Ka gjendje agregate te ngurte,ka ngjyre hiri,dhe dendesia e tij eshte 7.874.

Eshte percjelles i mire i energjise dhe nxehtesis, eshte metal i bute qe lehte petezohet telzohet.

Linjiti është xehe prej së cilës fitohet energjia elektrike. Kështu p.sh i kontribuon 97 % të prodhimit të energjisë totale elektrike me 3 % të bazuar në Hidrocentrale në Kosovë. Me 14700 milion ton, Kosova zotëron vendin e peste që rezervat industriale të linjitit. Linjiti është i shpërndare përmes pellgjeve të Kosovës, Dukagjinit dhe Drenicës. Po shfrytëzimi ka qënë i kufizuar vetëm në pellgun e Kosovës.

Magnezi gjendet në të katër format e allotropeve. Metali me ngjyrë argjenti të mbylltë është lehtë të tretët në thartësira, tretja e fillon që në ujë. Në ajër digjet në Mg3O4 duke krijuar lidhjet kimike magnezore. Xehet më të rëndësishme të magnezit janë gjitha oksidet natyrore si p.sh.: Pyrolusit-i, MgO2 Magneziti MgOOH, etj.

Vendburimet e boksideve te Kosoves gjenden ne gelqeroret e karstezuar dhe jane shfrytezuar me nje sere punimesh minerare, qe perbejne minieren e Grebnikut. Gelqeroret qe kane boksidet ne gjrin e tyre jane shfrytezuar gjithashtu si material ndertimi dhe mjaft mbetje te gelqeroreve te coptuar gjenden ne vend. Shfrytezimi minerar ka filluar ne vitin 1966 dhe ka ndaluar ne vitin 1999 per shkak te prishjes se klimes politike ne Kosove. Prodhimi i pergjithshem ka qene 2.85 Mt.